ನೂರು ಯಜ್ಞ ಮಾಡಿದ ಇಂದ್ರನ ಹೆಸರು

ಹಿಂದೂ ಪೌರಾಣಿಕ ಸಾಹಿತ್ಯದಲ್ಲಿ ದೇವತೆಗಳ ರಾಜನಾಗಿ ಪರಿಗಣಿಸಲ್ಪಡುವವರು ಇಂದ್ರ. ಇಂದ್ರನು ದೇವೇಂದ್ರ ಅಥವಾ ಸುರೇಂದ್ರ ಎಂದು ಪ್ರಸಿದ್ಧನಾಗಿದ್ದಾನೆ. ವಜ್ರಾಯುಧವನ್ನು ಹಿಡಿದ ಈ ದೇವರು ವಜ್ರಶಕ್ತಿ, ಮಳೆ, ಇಂದ್ರಧನುಸ್ಸು ಮತ್ತು ದಿಕ್ಕುಗಳ ಮೇಲಿನ ಅಧಿಪತಿಯಾಗಿ ವರ್ಣಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದ್ದಾನೆ. ಇಂದ್ರನು ಸ್ವರ್ಗಲೋಕದ ರಾಜನಾಗಿದ್ದು, ದೇವತೆಗಳ ಆಳ್ವಿಕೆಯನ್ನು ನಡೆಸುವ ಮುಖ್ಯ ಶಕ್ತಿಯುತನಾಗಿ ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ.

ಇಂದ್ರನ ಮೂಲ ಹಾಗೂ ಜನನ

ಇಂದ್ರ

ದೇವೇಂದ್ರ

ಶಕ್ರ

ಮಹೇಂದ್ರ

ವಜ್ರಧರ

ಮಘವಾನ್

ಪಾಕಶಾಸನ

ಪುರಂದರ

ಸ್ವರ್ಗಾಧಿಪತಿ

ದೇವರಾಜ

ಸುರುಪ

ಸೂರೇಂದ್ರ

ವಜ್ರಪಾಣಿ

ಮೇಘವಾಹನ

ಗೋತ್ರಭಿದ್

ವೃತ್ರಹಾ

ಶಚೀಪತಿ

ಸ್ವರ್ಗಪಾಲಕ

ಅಮರೇಂದ್ರ

ದಿವಾಕರ

ಸೂರನಾಯಕ

ದಿವಾನಾಥ

ಗಜವಾಹನ

ತ್ರಿಲೋಕೇಶ

ಶತ್ರುಹಂತ

ದೇವಲೋಕೇಶ್ವರ

ಆಕಾಶಪತಿ

ತುರ್ಯೇಶ್ವರ

ಧನಪತಿ

ಪಾರ್ಜನ್ಯ

ಋಗ್ವೇದದಲ್ಲಿ ಇಂದ್ರನ ಕುರಿತು ಅತ್ಯಧಿಕ ಸ್ತುತಿಗಳು ದೊರೆಯುತ್ತವೆ. ಋಗ್ವೇದದ ಸುಮಾರು 250 ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಸೂಕ್ತಗಳು ಇಂದ್ರನಿಗೆ ಸಮರ್ಪಿತವಾಗಿವೆ. ಪೌರಾಣಿಕ ಕಥೆಗಳ ಪ್ರಕಾರ, ಕಶ್ಯಪ ಋಷಿ ಮತ್ತು ಅದಿತಿ ಅವರ ಪುತ್ರನಾಗಿ ಇಂದ್ರ ಜನಿಸಿದನೆಂದು ಹೇಳಲಾಗಿದೆ. ಆದ್ದರಿಂದ ಅವನನ್ನು ಆದಿತ್ಯರಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ.

ಇಂದ್ರನ ಸ್ವರೂಪ

ಇಂದ್ರನು ಶೂರನಾಗಿದ್ದು, ಶಕ್ತಿಯ ಸಂಕೇತವಾಗಿ ವರ್ಣನೆಗೊಂಡಿದ್ದಾನೆ. ಅವನು ಬಿಳಿ ಆನೆಯಾದ ಐರಾವತವನ್ನು ಏರಿ ಸ್ವರ್ಗದಲ್ಲಿ ಸಂಚರಿಸುತ್ತಾನೆ. ಇಂದ್ರನು ಸದಾ ವಜ್ರಾಯುಧವನ್ನು ಹಿಡಿದಿರುವ ಶೂರ ಯೋಧನಂತೆ ಚಿತ್ರಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದ್ದಾನೆ. ಕೆಲವೊಂದು ಪೌರಾಣಿಕ ಚಿತ್ರಣಗಳಲ್ಲಿ ಅವನಿಗೆ ಸಾವಿರ ಕಣ್ಣುಗಳಿವೆ ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗಿದೆ. ಈ ಕಾರಣದಿಂದ ಅವನನ್ನು ಸಹಸ್ರಾಕ್ಷ ಎಂದೂ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ.

ಇಂದ್ರನ ಕಾರ್ಯಗಳು

ಇಂದ್ರನು ದೇವತೆಗಳ ಪರಮ ನಾಯಕನಾಗಿದ್ದು, ಅಸುರರ ವಿರುದ್ಧ ಹೋರಾಡಿ ದೇವತೆಗಳಿಗೆ ಜಯ ತಂದುಕೊಡುತ್ತಾನೆ. ವಿಶೇಷವಾಗಿ, ಋಗ್ವೇದದಲ್ಲಿ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿರುವ ವೃತ್ರಾಸುರನನ್ನು ವಜ್ರಾಯುಧದಿಂದ ಸಂಹರಿಸಿ, ಮಳೆ ಮತ್ತು ನದಿಗಳನ್ನು ಭೂಮಿಗೆ ತರಿಸಿದ ಕಥೆ ಪ್ರಸಿದ್ಧವಾಗಿದೆ. ಇದರಿಂದ ಇಂದ್ರನು ಮಳೆಯ ದೇವನಾಗಿ, ಕೃಷಿ ಮತ್ತು ಜೀವಜಗತ್ತಿನ ಪೋಷಕನಾಗಿ ಪರಿಗಣಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದ್ದಾನೆ.

ಇಂದ್ರನ ಅರಮನೆ ಮತ್ತು ಸ್ವರ್ಗ

ಇಂದ್ರನು ವಾಸಿಸುವ ಸ್ಥಳವನ್ನು ಅಮರಾವತಿ ಎಂದು ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ. ಅದು ಸ್ವರ್ಗಲೋಕದ ರಾಜಧಾನಿ. ಅಲ್ಲಿ ಅವನ ಪತ್ನಿ ಶಚಿ ದೇವಿ (ಇಂದ್ರಾಣಿ) ಜೊತೆಗೆ ಅವನು ವಾಸಿಸುತ್ತಾನೆ. ಅವನಿಗೆ ಅಪ್ಸರಸರು, ಗಂಧರ್ವರು, ಋಷಿಗಳು, ದೇವತೆಗಳು ಸೇರಿಕೊಂಡಿರುವ ಭವ್ಯ ಸಭಾಮಂಟಪವಿದೆ. ನಾರಾಯಣ, ಉರ್ವಶಿ, ಮೆನಕಾ, ರಂಭೆ ಮುಂತಾದ ಅಪ್ಸರಸರು ಇಂದ್ರನ ಸಭೆಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖ ಸ್ಥಾನ ಹೊಂದಿದ್ದಾರೆ.

ಇಂದ್ರನ ಮಹತ್ವ

ಇಂದ್ರನು ಕೇವಲ ಯುದ್ಧದೇವನಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲ, ಮಳೆಯ ದೇವರೂ ಆಗಿದ್ದಾನೆ. ಹೀಗಾಗಿ ಕೃಷಿಕರು ಮಳೆಯಿಗಾಗಿ ಇಂದ್ರನನ್ನು ಆರಾಧಿಸುತ್ತಾರೆ. ಹಳ್ಳಿಗಳಲ್ಲಿ ಇಂದ್ರಮಳೆ ಬಂದರೆ ಬೆಳೆಗಳು ಸಮೃದ್ಧಿಯಾಗಿ ಬೆಳೆಯುತ್ತವೆ ಎಂದು ನಂಬಲಾಗಿದೆ. ಇಂದ್ರನು ಸಹಸ್ರ ಕಿರಣಗಳ ಸೂರ್ಯನಂತೆ ಭೂಮಿಗೆ ಜೀವ ನೀಡುವ ಶಕ್ತಿಯ ಸಂಕೇತ.

ಪುರಾಣಗಳಲ್ಲಿ ಇಂದ್ರನ ಪಾತ್ರ

ಪುರಾಣಗಳಲ್ಲಿ ಇಂದ್ರನು ಹಲವು ಕಥೆಗಳ ಕೇಂದ್ರಬಿಂದುವಾಗಿದ್ದಾನೆ. ಕೆಲವೆಡೆ ಅವನನ್ನು ಅಹಂಕಾರಿಯಂತೆ ಚಿತ್ರಿಸಲಾಗಿದ್ದರೂ, ದೇವತೆಗಳ ನಾಯಕತ್ವವನ್ನು ಅವನು ಸದಾ ಕಾಪಾಡಿಕೊಂಡಿದ್ದಾನೆ. ಮಹಾಭಾರತದಲ್ಲಿ, ಅರ್ಜುನನ ತಂದೆಯಾಗಿ ಅವನನ್ನು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗಿದೆ. ಪಾಂಡವರಲ್ಲಿ ಧೈರ್ಯಶಾಲಿಯಾದ ಅರ್ಜುನನು ಇಂದ್ರನ ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಶಕ್ತಿಯಿಂದ ಜನಿಸಿದ್ದಾನೆ ಎಂಬುದು ನಂಬಿಕೆ.

ಇಂದ್ರನ ಆರಾಧನೆ

ಭಾರತದ ಅನೇಕ ಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ ಇಂದ್ರ ಪೂಜೆ ನಡೆಯುತ್ತದೆ. ವಿಶೇಷವಾಗಿ, ಕರ್ನಾಟಕ, ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ ಮತ್ತು ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಇಂದ್ರ ಜಾತ್ರೆ ಅಥವಾ ಇಂದ್ರೋತ್ಸವ ನಡೆಯುತ್ತದೆ. ಮಳೆಗಾಗಿ ಗ್ರಾಮಸ್ಥರು ಇಂದ್ರನ ಆರಾಧನೆ ಮಾಡಿ ಬೆಳೆಗಳು ಚೆನ್ನಾಗಿ ಬೆಳೆಯಲೆಂದು ಪ್ರಾರ್ಥಿಸುತ್ತಾರೆ. ಕೆಲವೆಡೆ ಇಂದ್ರನಿಗೆ ಸಮರ್ಪಿತ ದೇವಾಲಯಗಳೂ ಇವೆ.

ಇಂದ್ರನ ಕುರಿತ ನುಡಿಗಟ್ಟುಗಳು

ಭಾರತೀಯ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯಲ್ಲಿ ಇಂದ್ರನು ಶಕ್ತಿಯ, ನಾಯಕತ್ವದ ಹಾಗೂ ಧೈರ್ಯದ ಸಂಕೇತ. ಇಂದ್ರಸ್ಥಾನ ಎನ್ನುವುದು ಶ್ರೇಷ್ಠ ಸ್ಥಾನವನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. ಇಂದ್ರನಂತೆ ಆಳುವವನು ಎಂಬುದು ಪರಮಾಧಿಕಾರದ ಪ್ರತೀಕ.

ದೇವತೆಗಳ ರಾಜನಾದ ಇಂದ್ರನು ಪೌರಾಣಿಕ ಗ್ರಂಥಗಳಲ್ಲಿ ಅತ್ಯಂತ ಮಹತ್ವ ಪಡೆದಿದ್ದಾನೆ. ಅವನು ವೀರ, ಶಕ್ತಿಶಾಲಿ, ನಾಯಕ ಹಾಗೂ ಮಳೆಯ ದೇವನಾಗಿ ಜನಪರ ಜೀವನಕ್ಕೆ ಹತ್ತಿರವಾಗಿದ್ದಾನೆ. ಇಂದು ಕೂಡ ಕೃಷಿಕರು, ಗ್ರಾಮಸ್ಥರು ಇಂದ್ರನನ್ನು ಪ್ರಾರ್ಥಿಸಿ ಉತ್ತಮ ಮಳೆಯ ಆಸೆ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ. ಇಂದ್ರನ ಕಥೆಗಳು ಧೈರ್ಯ, ಶಕ್ತಿ, ನಾಯಕತ್ವ ಹಾಗೂ ಪ್ರಾಕೃತಿಕ ಶಕ್ತಿಗಳ ಮಹತ್ವವನ್ನು ನಮಗೆ ಸ್ಮರಿಸುತ್ತವೆ. ಹೀಗಾಗಿ ಇಂದ್ರನು ಕೇವಲ ಪೌರಾಣಿಕ ದೇವತೆಯಲ್ಲ, ಪ್ರಕೃತಿ ಮತ್ತು ಮಾನವ ಜೀವನವನ್ನು ಬೆಸೆಯುವ ಶಕ್ತಿಯ ಸಂಕೇತವೆಂದು ಹೇಳಬಹುದು.